Odwiedziny chorych odbywają się co miesiąc, w I piątek miesiąca, oraz przed Świętami, według bieżących ogłoszeń. Chorych do posługi można zgłosić w zakrystii lub kancelarii parafialnej.
Sakrament chorych w pytaniach i odpowiedziach:
I. Chrystus i chorzy
Od początku swojej publicznej działalności Chrystus bardzo zwracał uwagę na chorych i cierpiących. Na kartach Ewangelii odnajdujemy sporo fragmentów mówiących o uzdrowieniach których dokonał Jezus. Każde z tych wydarzeń – uzdrowienie jednej, czy wielu osób – jest wyrazem miłosierdzia i bliskości Boga przy cierpiącym człowieku. Choroba, cierpienie i śmierć odsłaniają powagę ludzkich grzechów, uświadamiają, że jesteśmy wobec nich bezsilni, niezdolni ich skutecznie przezwyciężyć. Z takiej sytuacji pragnie nas wybawić Jezus.
KKK 1503 Współczucie Chrystusa dla chorych i liczne uzdrowienia z różnego rodzaju chorób są wymownym znakiem, że „Bóg łaskawie nawiedził lud swój” (Łk 7,16) i że Królestwo Boże jest bliskie. Jezus ma nie tylko moc uzdrawiania, lecz także moc przebaczania grzechów. Przyszedł, by uleczyć całego człowieka, duszę i ciało; jest lekarzem, którego potrzebują chorzy. Jego współczucie dla wszystkich cierpiących posuwa się tak daleko, że Jezus utożsamia się z nimi: „Byłem chory, a odwiedziliście Mnie” (Mt 25, 36).
II. Ustanowienie sakramentu chorych
KKK 1421 Nasz Pan Jezus Chrystus, lekarz naszych dusz i ciał, który odpuścił grzechy paralitykowi i przywrócił mu zdrowie ciała, chciał, by Kościół mocą Ducha Świętego kontynuował Jego dzieło uzdrawiania i zbawiania, które obejmuje także jego członki. Jest to celem dwóch sakramentów uzdrowienia: sakramentu pokuty i namaszczenia chorych.
KKK 1509 „Uzdrawiajcie chorych!” (Mt 10, 8). Kościół otrzymał to zadanie od Pana i stara się je wypełniać zarówno przez opiekę, jaką otacza chorych, jak i przez modlitwę wstawienniczą, przez którą łączy się z nimi. Kościół wierzy w ożywiającą obecność Chrystusa, lekarza dusz i ciał. Obecność ta działa szczególnie przez sakramenty (…).
KKK 1510 Kościół w czasach apostolskich zna jednak specjalny obrzęd przeznaczony dla chorych. Mówi o tym św. Jakub: „Choruje ktoś wśród was? Niech sprowadzi kapłanów Kościoła, by się modlili nad nim i namaścili go olejem w imię Pana. A modlitwa pełna wiary będzie dla chorego ratunkiem i Pan go podźwignie, a jeśliby popełnił grzechy, będą mu odpuszczone” (Jk 5, 14-15). Tradycja uznała w tym obrzędzie jeden z siedmiu sakramentów Kościoła.
III Kto i kiedy może przyjąć namaszczenie chorych?
Namaszczenie chorych to sakrament na czas poważnej choroby i zaawansowanej starości.
Pytanie o to kto może przyjąć namaszczenie chorych wiąże się z zagadnieniem tego, kiedy można go przyjmować. Jak przypomina Katechizm, odpowiednia zatem pora na przyjęcie tego sakramentu jest już wówczas, gdy wiernym zaczyna grozić niebezpieczeństwo śmierci z powodu choroby lub starości.(Por. KKK 1514; KPK, Kan 1004).
Podobnie „Wprowadzenie do sakramentu chorych”: Należy udzielać tego sakramentu wiernym, których życie jest zagrożone z powodu choroby lub podeszłego wieku. Dla oceny ciężkości choroby wystarczy roztropny prawdopodobny osąd takiego stanu bez zbytniego wahania. W razie potrzeby należy zasięgnąć rady lekarza. (Wprowadzenie, nr 8).
Sakrament namaszczenia mogą więc przyjąć osoby ciężko chore w każdym wieku.
Natomiast samo osiągnięcie wieku emerytalnego jeszcze nie jest okolicznością wystarczającą do przyjęcia sakramentu. Wprowadzenie do obrzędów sakramentu chorych (nr 11) wskazuje, że podeszły wiek to taki, kiedy człowieka opuszczają siły i dopiero wtedy można udzielić namaszczenia nawet bez niebezpieczeństwa poważnej choroby:
Osobom w podeszłym wieku, których siły opuszczają, można udzielić namaszczenia chorych również wtedy, gdy nie zagraża im niebezpieczna choroba (Wprowadzenie, nr 11)
Zatem, osoby starsze, cieszące się dobrym zdrowiem, siłą i kondycją fizyczną, nie powinny bez w/w konieczności przyjmować tego sakramentu.
Można go udzielić osobom w każdym wieku przed poważną operacją (Wprowadzenie, nr 10).
W uzasadnionych przypadkach, udziela się go również dzieciom, jeśli osiągnęły taki poziom umysłowy, że ten sakrament może im przynieść pokrzepienie. (Wprowadzenie, nr 12).
Chorym, którzy stracili przytomność lub używanie rozumu, należy udzielić sakramentu, jeżeli istnieje prawdopodobieństwo, że jako wierzący poprosiliby o to, gdyby byli przytomni. (Wprowadzenie, nr 14; KPK, Kan. 1006).
Jeśli ksiądz osobiście nie zna osoby chorej, to np. bliscy powinni potwierdzić, że jest osobą ochrzczoną, praktykującą, mającą wolę przyjęcia sakramentów w niebezpieczeństwie śmierci. Jeśli zachodzi uzasadniona i poważna wątpliwość co do chrztu danej osoby, sakramentów nie udziela się. (KPK, Kan. 842 §1: Nikt nie może być ważnie dopuszczony do innych sakramentów, dopóki nie przyjął chrztu.)
IV Ile razy można przyjąć namaszczenie chorych?
Sakrament chorych można przyjmować wielokrotnie ale w odpowiednich okolicznościach (patrz pkt. III). Wprowadzenie do obrzędów sakramentu chorych w punkcie 9, oraz KKK nr 1515 podają, że sakrament ten można powtarzać, jeśli chory po przyjęciu namaszczenia wyzdrowiał i ponownie zachorował, albo w czasie trwania tej samej choroby, kiedy nastąpiło poważne pogorszenie.
V Kiedy nie udziela się sakramentu chorych?
Wszystkie sakramenty są tylko dla osób żywych. Nie udziela się więc namaszczenia osobom zmarłym. „Kapłan wezwany do chorego, który już umarł, niech błaga Boga aby go uwolnił od grzechów i przyjął litościwie do swojego Królestwa; namaszczenia natomiast niech nie udziela” Jeśli są wątpliwości co do śmierci chorego, można udzielić namaszczenia. (Wprowadzenie, nr 15).
Szczególnie ważną rolę odgrywa najbliższa rodzina i osoby opiekujące się chorymi. Ważne, aby odpowiednio wcześniej zatroszczyli się również o sprawy duchowe swoich podopiecznych. Warto zaproponować osobie chorej lub starszej zorganizowanie odwiedzin kapłana z możliwością spowiedzi i Komunii świętej, i co jakiś czas o tej możliwości przypominać, chociażby z racji zbliżających się świąt, Dnia Chorych, czy innych okazji.
Kodeks Prawa Kanonicznego (oraz Wprowadzenie, nr 15) podaje, że „nie wolno udzielać namaszczenia chorych tym, którzy uparcie trwają w jawnym grzechu ciężkim”. (Kan. 1007)
VI Jak brzmi formuła sakramentu chorych?
KKK 1513 (…) Sakramentu namaszczenia chorych udziela się chorym, namaszczając ich na czole i dłoniach (…), wymawiając tylko jeden raz następujące słowa: „Przez to święte namaszczenie niech Pan w swoim nieskończonym miłosierdziu wspomoże ciebie łaską Ducha Świętego. Pan, który odpuszcza ci grzechy, niech cię wybawi i łaskawie podźwignie”.
VII Co trzeba przygotować w domu chorego przed udzieleniem namaszczenia?
Sakrament namaszczenia wiąże się najczęściej z sakramentem pokuty i Eucharystią udzielaną chorej osobie, dlatego warto zatroszczyć się o godne miejsce do sprawowania obrzędów: wystarczy stolik nakryty białym obrusem, krzyż i świece. Jeżeli mamy, przygotujmy kropidło i wodę święconą, oraz watę do oczyszczenia rąk po namaszczeniu. Zawsze można poprosić kapłana o poświęcenie wody przed rozpoczęciem obrzędów.
Dobrze jest aby zapewnić dyskrecję podczas spowiedzi czy rozmowy kapłana z chorą osobą. Zatroszczmy się też, aby domowe zwierzęta nie utrudniały i nie rozpraszały podczas modlitwy i sprawowania obrzędów sakramentalnych. Zaprośmy do modlitwy pozostałych domowników. Wspólna modlitwa przy chorym to piękny wyraz, ukazujący, że rodzina jest Domowym Kościołem.
Pamiętajmy też o zachowaniu postu eucharystycznego przed przyjęciem Komunii świętej. Dla chorych wynosi on 15 minut, dla pozostałych osób 1 godzina. W każdej chwili można podać niezbędne lekarstwa i wodę; one nie łamią postu. W razie konieczności (np. problemy z przełykaniem, suchość w gardle) można podać wodę bezpośrednio po Komunii świętej, aby ułatwić przyjęcie Najśw. Sakramentu. Nie popijamy Eucharystii herbatą, sokiem, bądź innymi napojami.
fot. Wikimedia Commons. Namaszczenie chorych, Roger van der Weyden (1445).